Dikotter Frank Wielki głód

Podstrony

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.To, jak wielką część winy należyzrzucić na przyrodę, stanowiło przedmiot sporu, a Liu Shaoqimiał pózniej napytać sobie biedy, otwarcie twierdząc, że jedynietrzydzieści procent trudności produkcyjnych zostało spowo-dowanych przez klęski żywiołowe, a pozostałe siedemdziesiątprocent jest wynikiem działań ludzkich.Jednak prezentowane przez Liu wyjaśnienie, choć dość po-wszechne, raczej podtrzymywało, niż podważało filozofię leżą-cą wówczas u podstaw zniszczenia środowiska w Chinach żeludzie to byt całkowicie odrębny od przyrody34.�wczesne szcze-gółowe badania na temat klęsk żywiołowych wskazują, że obate czynniki były z sobą ściśle związane.Gdy rok pózniej, latem,zespół dochodzeniowy ponownie odwiedził Tongzhou, stwier-dził, że panuje tam skrajne ubóstwo, ponieważ państwo właś-ciwie porzuciło mieszkańców wsi, którym z trudem udawałosię przeżyć bez odpowiedniego jedzenia, ubrań czy dachu nadgłową35.Mechanizmy tradycyjnie uruchamiające się w okre-sach nieszczęść prywatna dobroczynność, pomoc państwa,pomoc wzajemna, oszczędności rodzinne i migracja tym ra-zem nie zadziałały; co więcej, w wyniku kolektywizacji skutkipowodzi okazały się znacznie głębsze i bardziej długotrwałe.Nie wyjaśniało to jednak, dlaczego Tongzhou zostało tak cięż-ko dotknięte.Czy w tej części regionu mocniej padało? Odpo-wiedz nadeszła rok pózniej: w przemówieniu skierowanym dotysięcy czołowych działaczy Liu Shaoqi wskazał, że katastro-fy odegrały rolę marginalną.W swobodniejszym klimacie po-litycznym, który zapanował w 1962 roku, Urząd GospodarkiWodnej zaczął sprawdzać, jak Wielki Skok wpłynął na system252irygacyjny.Szczególnie przyjrzał się Tongzhou i doszedł dojednoznacznego wniosku: zle zaprojektowane systemy melio-racyjne, pospiesznie budowane podczas akcji wodnych w la-tach 1957 1958, naruszyły naturalny system, a do tego doszłoogromnie ekstensywne rolnictwo.W rezultacie pod ziemią zna-lazło się więcej wody niż kiedykolwiek.Gdy w 1959 roku nadTongzhou oberwały się chmury, woda nie miała dokąd spływać,zalała więc pola i wioski36.To samo działo się w całym kraju.W czerwcu 1961 roku tajfuntak zniszczył region Cangzhou w Hebei, że z komitetu partyjnegoprowincji natychmiast wysłano tam dwudziestoczteroosobowyzespół.Jego członkowie spędzili dziesięć dni w regionie, w któ-rym niemal połowa pól stała pod wodą.Ekipa szybko zdała so-bie sprawę, że naturalny system melioracyjny uległ zniszczeniuw wyniku kampanii wodnej Wielkiego Skoku.yle zaprojek-towane zbiorniki, kanały i rowy przyczyniły się do katastrofy,a sytuację pogorszyła zwiększona skala upraw: wielkie, prosto-kątne pola, które zajęły miejsce małych, nierównych poletek,tradycyjnie dostosowywanych do topografii terenu.Teraz stałypod wodą nawet te wsie, których powódz nigdy wcześniej niedotknęła.Gliniane chaty przykryte ciężkimi kamiennymi da-chami zapadały się, przygniatając mieszkańców.Ekipa odno-towała, że przyroda i ludzie płacą wysoką cenę za poprzedniąpolitykę: wszystko było wyniszczone (shou): ludzie są wy-niszczeni, ziemia jest jałowa, zwierzęta są wychudzone, a ścia-ny domów cienkie 37.Tongzhou i Cangzhou to dwa dobrze udokumentowane przy-kłady, ale pasy jeszcze większego głodu ciągnęły się na rów-ninach wzdłuż rzek Huai i %7łółtej: od Shangqiu w Henanie poJining w Szantungu, od Fuyangu w Anhui do Xuzhou w Jiang-su.We wrześniu 1961 roku Hu Yaobang odbył miesięczną po-dróż, długości około tysiąca ośmiuset kilometrów, by zapoznaćsię ze zniszczeniami spowodowanymi przez ciężkie deszcze.253Jak zobaczymy, wiele najgorszych miejsc, gdzie śmiertelnośćwyniosła co najmniej dziesięć procent, znajdowało się w tychdwóch rejonach.Niektóre nazwy Fengyang, Fuyang, Jining stały się od tamtej pory synonimami klęski głodu.Hu Yaobangzauważył przede wszystkim, że opady deszczu tej jesieni trudnobyło uznać za wyjątkowe.W części najbardziej zniszczonych po-wiatów, na przykład w Fengyangu, opady deszczu zasadniczonie przekroczyły normy.Dalsze dochodzenie ujawniło, że pod-stawową przyczyną, dla której regiony te tak ucierpiały, choćopady nie przekraczały siedmiuset milimetrów, był niezwyklewielki zakres projektów wodnych, realizowanych od jesieni1957 roku.Ogromne systemy irygacyjne zatrzymywały wodę,potem się zamulały i stawały złym smokiem zmieniającymziemię w morze.Sytuacja była tak zła, że każde opady prze-kraczające trzysta milimetrów mogły spowodować katastrofę.Chłopi, głęboko przeciwni kanałom zbudowanym w ostatnichlatach, widzieli w nich główną przyczynę powodzi.Hu odnoto-wał, że część kadr jest uczciwa i uczy się na błędach, inni majązamęt w głowie, a niektórzy nawet twierdzą, że to katastrofaz przyczyn naturalnych 38.Systemy irygacyjne, wykopane przez setki milionów rolni-ków przy ogromnych kosztach ludzkich i gospodarczych, byływ całym kraju przeważnie bezużyteczne, a nawet wręcz nie-bezpieczne.Często zbudowane wbrew prawom przyrody, po-wodowały erozję gleby, obsunięcia ziemi i zamulanie rzek.Wi-dzieliśmy, jak w Hunanie, prowincji obdarzonej żyzną glebą,rzecznymi dolinami i tarasowymi polami, miejscowe komunypodczas kampanii stalowej zniszczyły bujny las pierwotny pora-stający zbocza gór.Strumienie spłukiwały teraz pozbawione leś-nego płaszcza zbocza, zabrakło bowiem roślinności zatrzymują-cej wodę deszczową.W miarę jak zmniejszała się zdolność lasówdo ochrony ziemi przed opadami, naturalne niebezpieczeństwaprzeradzały się w katastrofy.Sytuację dodatkowo pogarszały254wielkie inwestycje irygacyjne; system grobli, przepustów, zbior-ników i kanałów zaburzył naturalny odpływ wód.Gromadzą-cy się muł podwyższał dna koryt lokalnych rzek w Hunanienawet o osiemdziesiąt centymetrów istniało zatem stałe za-grożenie, że woda wystąpi z brzegów i zaleje pobliskie wsie39.Sytuację jeszcze bardziej pogarszały miejscowe próby re-kultywacji.Rozpoczęte przez państwo i miejscowe komunyw odpowiedzi na niedobory żywności, cechowały się brakiemdbałości o przyrodę.W Hunanie wykarczowano ponad stotysięcy hektarów, w dużej części położonych na stromych gór-skich zboczach [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

bezglutenowo.pev.pl