Dmochowski Franciszek Sztuka rymotwórcza

Podstrony

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Próżne złości strzały,88Prawdziwa wartość musi używać swej chwały.Nie na tym sadz twą chwałę, że napiszesz wiele.Większą ten sławę zyska w pamięci kościele,Co choć mało, lecz piórem napisał wybornym,A wzgląd ludzki mimo się kładł umysłem gornym.Ty, co wielbisz dowcipy twego pióra godne,Co zdrowe dajesz rady sejmującym w Grodnie,Niosąc wracającemu rym z podróży panuPrzedziwny kreślisz obraz pierwotnego stanu,Zacny gościu w Heilsbergu! Kto się wpatrzy pilnie -%7łe to twój wizerunek, wyzna nieomylnie.Hołd ten szczerej prostoty racz przyjąć chętliwie,Twoje wielbię przymioty, twym rytmom się dziwię [1].Pracuj długo dla chwały! Jakaż dla człowiekaMoże być trudna praca, jeżeli ją czekaW potomne wieki chwała! Gdy zyskasz tę płatę,I tysiąc lat nie możesz poczytać za stratę.To tylko jest nieszczęście, że złość z smoczym pyskiemGryzie, złość, jadowitym godząca pociskiem,Nie da użyć słodkiego za życia pokoju.A ci, którzy w uczonym dni pędzili znoju,Nędzę wzięli podziałem.Dusz szlachetnych celu,Chwało! Jak cię za życia zyskało niewielu!�w włócząc się po miastach, nędzny, chleba żebrał,A dopiero po śmierci ten zaszczyt odebrał,%7łe rodem jego siedm miast uszlachcić się chciało.Ten, co wojnę szatana opiewał zuchwałą,89W zarzuceniu i wzgardzie przeżył aż do zgonu,A po śmierci Homerem został Albijonu [2].Niechaj to jednak w tobie ognia nie przydusza,Niechaj cię miły widok potomności wzrusza.Zwyczajnie to wiek ludziom oddaje pózniejszy,Czego im wiek niesłusznie odmówił dzisiejszy.Potomność sprawiedliwa; coś zasłużył sobie,Odda ci i kwiatami uwieńczy cię w grobie.W wieku atoli naszym trudno mówić o tem,Aby próżno poeta miał śpiewać za płotem [3].Król mądry pod opiekę swoje wziął nauki,A kto tylko dowcipu lub przemyślnej sztukiOkazał powszechności jawne wynalazki,Wziął zadatki, w szacownych darach, pańskiej łaski.Wieś matką dobrych myśli, tu powietrze czyste,Jak w ciele, tak i w duszy skutki oczywisteDzielną mocą sprawuje; a pod chmurą brudnąMiasta ciężko oddychać, jakże myśleć trudno!Tu człowiek widzi wszystkie przyrodzenia płody,Tu miesza łzy do zrzódeł kryształowej wody,Tu oczy jego ciągną rozłożyste gaje,Tu góry, którym słońce złotą barwę daje,Tu, w przyjemne poranki, tu w chłodne wieczoryWiosna z kwiatów, z ros lato śliczne stawia wzory.Lekką nogą po łąkach jędrną trawkę depce,Idzie w las, cichość jego do ucha mu szepce;Błąka się, wszedł w jaskinią; tam go coś porusza.90Tam go tajemną mocą odludność napusza.Przyszedł pod górę, siada; słyszy, jak z wysokiejSkały z okropnym szumem spadają potoki.Widzi blisko jezioro, wód obszerne niwy.Raz w miłej ciszy stoi, znowu, gdy burzliwyWiatr powstanie, do brzegów szumne wały toczy.Tak różnymi widoki chciwe pasąc oczyRóżne odbiera czucia, różne poruszenia,Zapalony wśrzód burzy, cichy wśrzód milczenia.Naturo! Wszystka w tobie piękność się zamyka,Ty jesteś zrzódłem prawdy! Twoja nas przenikaCzcią powaga! W twej księdze dla wszystkich otwartejWidać Najwyższej Ręki charakter niestarty!Tu się duch rodzi, tu się malownia zagrzewa,Porusza się namiętność.Raz się człowiek gniewa,Znowu nagle w głębokie wpada zadumienie,Już brwi marszczy, już czuje na sercu ściśnienie,Wypuszcza z zapalonych piersi oddech gęściej,Silne przeszło wzruszenie wszystkie ciała części,Ogień się w nim zajmuje, ogień go pożera,Już ledwie że oddycha, ledwie nie umiera,Ale czego się dotknie, temu daje życie.Tak, gdy silny go wewnątrz ogień pali skrycie,Wszystek nadzwyczajnymi przejęty zapałyLeje myśl nową, tworzy z niej oryginały,Które nieśmiertelności uwieńczy nagroda,Które z poszanowaniem wiek wiekowi poda.91W dawnych znajdziesz wszelkiego gatunku przykłady.Umiej w nich rozeznawać piękności i wady;Kto w ciasnym wad autora nie czuje rozumie,Ten pewnie i piękności jego czuć nie umie.Lecz w nich nie pokładajmy zabobonnej wiary.Czyż to już doskonałe ma z każdej być miaryI w niczym go bez grzechu nie godzi się winić,Co pisze starożytność? Możnaż większą czynićKrzywdę naturze ludzkiej, sądząc ją tak płochą,%7łe dawnym była matką, a dla nas macochą?Zawsze ona rozlewa swe dary obficie.Grzebią je przez złe ludzie częstokroć użycie,Ale drudzy owoce doskonałe rodzą,Którzy powolnie za jej przewodnictwem chodzą.Nie dajmy się przesądu zaciemniać powłoką,Rzućmy nieuprzedzone na dzisiejsze okoDzieła sławnych pisarzów, a pewnie uznamy,%7łe wiele równych bogactw starożytnym mamy.Jezli pióra twojego nie ufasz zbyt sile,Ani w dowcipie twoim nie masz mocy tyle,Ażebyś własnym płodem mógł język zbogacić,Masz-li dosyć wprawności - nie chciej czasu tracić,Przebieraj obce dzieła na krój polski gładko.Ale dobrego widzieć tłumacza tak rzadkoJak dobrego autora.Jezli słowo w słowoPragniesz myśli przelewać, a swojską wymowąNie znasz mocy obcego naśladować piora -92I sam siebie nie wsławisz, i skrzywdzisz autora.Nie chodz ślepo cudzymi ścieżkami jak bydło.Jezli w dobrym chwalebną, tedy w złym obrzydłąRzeczą naśladowanie.Znajdzie kto wiersz nowy,Już ma tłum naśladowców za sobą gotowy;A gdy w nim każdy wyraz wiele zawsze znaczy,Biedne naśladowniki zostają w rozpaczy.Rzadko uda się komu.Wiek świadczy wiekowi -Nie zrównał naśladowca nigdy autorowi.Ufajmy więcej sobie, znajmy swe przymioty.Czyż tak rzekła natura, że tylko dopotyPosuniesz dzielność twego, człowiecze, rozumu -Jak Bóg powiedział morzu: Ta granica szumuTwego zuchwalstwo wstrzyma? Nie masz tego prawa.Wszelką nam wolność daje natura łaskawa,Niech tylko w nas niedbalstwo dowcipu nie morzy,Wnet ze swych skarbnic talent nowe cuda stworzy.Nie ludzkie dzieło ze wszech miar być doskonałym,Lecz nie przeto w pisaniu możesz być niedbałym.Staraj się w pracy twojej uiścić najlepiej,Niech cię zawsze w robocie ta nadzieja krzepi,%7łe chwałę zyskasz w wieki.A jak w lutni stronyNie zawsze, które ręka chce, wydają tony,Ani strzelec, choć wprawny, choć usilnie mierzy,Nie zawsze w sam cel grotem niechybnym uderzy -Tak przy największym myśli natężeniu snadnieBłąd, mimo ostrożności autora, wypadnie.93Lecz jeżeli w rozliczne ozdoby bogaty,Jezli kształtnie w dobrane przybrał dzieło kwiaty,I takim, jak należy, tokiem myśl tłumaczy -Małym plamom rozsądny czytelnik wybaczy,Mimo siebie przepuści lekkie błędy piora,W wadach uzna człowieka - w pięknościach autora.Trudno się czasem w długim nie usterknąć rymie,Nawet i dobry Homer częstokroć zadrzemie.Dzieło, co wszelkie w sobie ozdoby zamyka,Zawsze będzie chciwego miało czytelnika.Mierne dzieło trudno raz przeczytać do końca.Lecz dzieło doskonałe, co - jak obraz - słońcaJasnego się nie lęka, nigdy nie próżnujeI im częściej czytane, tym więcej smakuje.Najłatwiej, wziąwszy na nos krzywe okulary,Ostrym wzrokiem po książkach wyśledzać przywary,Zlepym być na ozdoby, a wady postrzegać [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

bezglutenowo.pev.pl