Kennedy Paul Mocarstwa wiata, narodziny rozkwit upadek

Podstrony

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Rzeczywiste pytanie nie brzmiałobowiem: Czy musiało wystąpić względne osłabienie pozycji USA? lecz: Czy osłabienie tomusiało nastąpić tak szybko? Było bowiem faktem, \e nawet w szczytowym okresie PaxAmericana pozycję konkurencyjną USA zaczęło ju\ osłabiać niepokojąco niskie tempowzrostu produkcji per capita, zwłaszcza niepokojąco niskie w zestawieniu z poprzednimidziesięcioleciami (patrz tabela 42).Tabela 42Zrednie roczne tempo wzrostu produkcji per capita w latach 1948 1962249USAWielka BrytaniaBelgiaFrancjaNiemcy/RFNWiochy(1913-1950)(1,7) (1,3) (0,7) (0,7) (0,4) (0,6)1948-19622,4 2,2 3,4 6,8 5,6I znowu mo\na by tu dowodzić, \e z historycznego punktu widzenia było to zjawisko naturalne".Jak zauwa\a Michael Balfour, przed 1950 r.Stany Zjednoczone przez całedziesięciolecia zwiększały swą produkcję szybciej ni\ inne kraje dzięki temu, \e byłyznaczącym innowatorem w dziedzinie metod standaryzacji produkcji i metod produkcjimasowej.W rezultacie posunęły się dalej ni\ jakikolwiek inny kraj w zaspokajaniu ludzkichpotrzeb i osiągnęły ju\ wysoki poziom wydajności (mierzonej produkcją w przeliczeniu naroboczogodzinę), tak \e miały mniejsze ni\ reszta świata mo\liwości zwiększania produkcjiprzez wprowadzanie lepszych maszyn"250.Z pewnością była to prawda, ale StanomZjednoczonym nie pomagały jednak niektóre tendencje występujące w ich gospodarce:polityka fiskalna i podatkowa zachęcały do wysokiej konsumpcji i do utrzymywania niskiejstopy oszczędności indywidualnych; wydatki inwestycyjne na badania i wdro\enia (R-D) zwyjątkiem wojskowych w porównaniu z wydatkami innych krajów powoli malały; zaśwydatki na obronęw proporcji do produktu narodowego były wy\sze ni\ w jakimkolwiek innym kraju blokuzachodniego.Ponadto coraz większa część ludności przechodziła z przemysłu do usług, awięc do dziedzin o niskiej wydajności251.Znaczną część tego wszystkiego przesłaniały w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych:blask rozwoju w Stanach Zjednoczonych zaawansowanej techniki (zwłaszcza lotniczej); du\ydobrobyt, w którego wyniku pojawił się wzmo\ony popyt na oszołamiające samochody iodbiorniki telewizji kolorowej; rzucający się w oczy strumień dolarów płynący z USA dobiedniejszych regionów świata w postaci pomocy dla zagranicy lub wydatków wojskowych,czy wreszcie lokat dokonywanych przez banki i spółki akcyjne.Pouczające będzie tuprzypomnienie dosyć powszechnego uczucia zagro\enia, jakie w połowie lat sześćdziesiątychbudziło zjawisko, które Servan-Schreiber nazwał le defi Americain gwałtowny napływ doEuropy i innych regionów kapitałów amerykańskich, co miało przeobra\ać kraje objęte tymzjawiskiem w satelitów gospodarczych USA; zmieszanego z grozą podziwu lub nienawiści, zjakimi odnoszono się do gigantycznych spółek ponadpaństwowych, takich jak Exxon czyGeneral Motors; i blisko związanego z poprzednimi zjawiskami respektu wobecnowoczesnych metod zarządzania upowszechnianych przez amerykańskie uczelniegospodarcze **2.W istocie, kiedy rozwa\a się to wszystko z pewnej perspektywyekonomicznej, trzeba uznać, \e ten transfer amerykańskich kapitałów i metod produkcyjnychbył przejawem siły gospodarczej i nowoczesności USA; wszystko to odbywało się dziękiwykorzystywaniu ni\szych w Stanach kosztów robocizny i dzięki zagwarantowanemułatwiejszemu dostępowi do rynków zamorskich.Z czasem jednak ten odpływ kapitałuprzybrał takie rozmiary, \e zaczął przewy\szać amerykańskie dodatnie saldo, uzyskiwanedzięki eksportowi wyrobów przemysłowych, \ywności i usług niewidzialnych".Ten rosnącydeficyt bilansu płatniczego doprowadził w końcu lat pięćdziesiątych do pewnego odpływuzłota ze Stanów Zjednoczonych, ale większość obcych rządów zadowalała się zwiększaniemswych rezerw dolara (który był czołową walutą rezerwową) i nie domagała się wcale wypłatw złocie.W miarę jednak upływu lat sześćdziesiątych ta miła sytuacja zaczęła się kończyć.ZarównoKennedy, jak i (w jeszcze większym stopniu) Johnson okazali gotowość do zwiększeniaamerykańskich zagranicznych wydatków wojskowych, i to nie tylko w Wietnamie chocia\tamtejszy konflikt przeobraził odpływ dolarów za granicę w prawdziwą powódz.ZarównoKennedy, jak i (w jeszcze większym stopniu) Johnson zaanga\owali się w zwiększaniewydatków państwa wewnątrz kraju tendencję taką mo\na ju\ było wykryć przed 1960 r.śadnemu rządowi USA nie podobały się polityczne koszty podniesienia podatków w celuuzyskania środków na zapłacenie za nieuchronna inflację.Rezultatem było zwiększanie się zroku na rok deficytu bud\etowego, gwałtowny wzrost cen i coraz większaniekonkurencyjność amerykańskiego przemysłu.To z kolei doprowadziło do wzrostuujemnego salda bilansu płatniczego, dławienia (przez rząd Johnsona) zagranicznychinwestycji dokonywanych przez firmy amerykańskie i wreszcie do wykorzystywania przezte firmy nowego instrumentu w postaci eurodolarów.W tym samym okresie nie-litościwiezmalał udział USA w światowych (bez krajów RWPG) rezerwach złota spadł on z 68 proc.w 1950 r.do zaledwie 21 proc.w 1973 r.W sytuacji, kiedy pod cię\arem współdziałania tychproblemów zachwiał się cały systemmiędzynarodowych płatności i międzynarodowego obiegu pieniądza, osłabiany wcześniejprzez gniewne kontrataki de Gaulle'a na to, co uwa\ał on za amerykański eksport inflacji",rząd Nixona uznał, \e właściwie jedynym wyjściem jest przecięcie więzi łączącej dolara zezłotem na rynkach prywatnych i wprowadzenie płynnego kursu dolara wobec innych walut.System z Bretton Woods, w du\ej mierze zrodzony w dniach supremacji finansowej StanówZjednoczonych, załamał się, kiedy jego główny filar przestał wytrzymywać napięcia, jakimbył poddawany25S.Nie jest moim zadaniem szczegółowe relacjonowanie upadków i wzlotów dolara w latachsiedemdziesiątych, kiedy to jego kurs swobodnie falował, ani zygzaków wykonywanychprzez kolejne rządy USA, usiłujące zahamować inflację i pobudzić wzrost gospodarczy, jeślitylko nie wiązało się to z nadmiernymi kosztami politycznymi.Występowanie w StanachZjednoczonych przewa\nie wy\szego ni\ średni poziomu inflacji w latach siedemdziesiątychna ogół osłabiało dolara w stosunku do walut Niemiec i Japonii [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

bezglutenowo.pev.pl