Rutkowski Hipoteza frazy przedimkowej

Podstrony

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W języku polskim,w przeciwieństwie do angielskiego, nienacechowanym szykiem kwantyfikatoraogólnego nie jest pozycja inicjalna grupy imiennej:(3.17) ci wszyscy ludzie12(3.18) a.all these peopleb.*these all peopleZ przykładu (3.17) wynika wyraznie, że pozycja kwantyfikatora ogólnegow polszczyznie nie wskazuje na konieczność postulowania specjalnej frazyfunkcyjnej powyżej poziomu DP.12Możliwe jest oczywiście także umiejscowienie kwantyfikatora przed zaimkiem wskazującym,jednak taki szyk nie wydaje się neutralny pod względem struktury informacyjnej.90Zaimki osobowe oraz problem intensyfikatora sam3.1.4.Konstrukcje zaimkowe z liczebnikiemAsymetrie zaimkowo-rzeczownikowe analogiczne do tych zilustrowanychw punkcie (3.13) można zauważyć w polszczyznie także w wypadku strukturliczebnikowych (por.Rutkowski (2002c/2002d)):(3.19) a.Pięciu językoznawców spało.b.Ich pięciu spało.c.*Pięciu ich spało.13Wiele przemawia za uznaniem liczebników takich jak pięć za elementy zajmującepozycję nadrzędnika frazy funkcyjnej usytuowanej między poziomami DP i NP.(por.np.Rutkowski (2002a)).14 Przy założeniu, że powierzchniową pozycją zaimkaosobowego jest D�, funkcyjny charakter liczebników wyjaśnia różnicę w zakresieszyku między przykładami (3.19a) i (3.19b):13Przykład (3.19c) może być oczywiście uznany za gramatyczny, o ile liczebnik jest w nimelementem wyeksponowanym intonacyjnie:(i) PICIU ich spało.W takim wypadku element pięciu jest jednak wysunięty do pozycji akcentowej (czyli początkuzdania) ze swojej pozycji wyjściowej, co z kolei oznacza, iż w szyku powierzchniowym elementypięciu i ich nie są składnikami tej samej frazy.Swiadczy o tym chociażby możliwość ich rozdzielenia:(ii) PICIU tam ich spało.14Szczegółowe omówienie składni polskich liczebników przedstawione jest w rozdziale 6 tejrozprawy.91Zaimki osobowe oraz problem intensyfikatora sam(3.20) Szyk powierzchniowy konstrukcji liczebnikowychDPD� FP15F� NPpięciu językoznawcówich pięciuCo ciekawe, zaimek w konstrukcjach takich jak (3.19b) występujew dopełniaczu.Dostarcza to dodatkowego argumentu za uznaniem, iż pozycjąwyjściową zaimka osobowego musi być N�, a nie D�, z dopełniaczowej formyzaimka wynika bowiem, że jest on przenoszony do pozycji D� dopiero po nadaniumu wartości przypadka przez liczebnik.16 Derywację tę ilustruje następujący wykres:15Etykieta FP służy tu jedynie za oznaczenie typu frazy (czyli frazy funkcyjnej), nie zaś jako terminna określenie konkretnej frazy, w której umiejscowione są liczebniki.Termin taki zostaniezaproponowany w rozdziale 6.16Warto zaznaczyć, iż forma dopełniacza w przykładzie (3.19b) jest bez wątpienia wynikiemoddziaływania liczebnika pięć.Można to udowodnić, zestawiając omawianą strukturę z konstrukcjązbudowaną wokół liczebnika, który nie rządzi dopełniaczem, np.takiego jak trzej:(i) Oni trzej spali.W tym wypadku zaimek występuje w mianowniku, co potwierdza zależność między formąliczebnika i poprzedzającego go zaimka.92Zaimki osobowe oraz problem intensyfikatora sam(3.21) Derywacja konstrukcji zaimkowo-liczebnikowychDPprzypisywanie przypadka17D� FPGEN przesunięcieF� NPpięciu językoznawcówich pięciu ti iW powyższą analizę wpisane jest standardowe (z punktu widzenia tradycjigeneratywnej) założenie, że liczebnik może przypisywać przypadek tylko w ramachswojej frazy (oznaczonej powyżej jako FP), a więc nie powinien mieć wpływu naformę przypadkową elementu generowanego w pozycji D�.18Konstrukcje takie jak ich pięciu są zawsze określone ich odniesieniewyznacza zaimek osobowy.Przekazują one dodatkową informację, że grupa, którąwskazuje zaimek, składa się z wynikającej z wartości liczebnika liczby osób.Przykład (3.22b) precyzuje zatem myśl zawartą w przykładzie (3.22a).17Przypisywanie przypadka może być zdefiniowane jako sprawdzanie cech przypadka międzyliczebnikiem i jego dopełnieniem; szczegóły tego mechanizmu nie mają wpływu na prezentowanątu analizę.18Por.opis przypisywania dopełniacza kwantyfikacji przez liczebniki typu pięć zaproponowanyw pracach Rutkowski (2000a), (2000b), (2002a).93Zaimki osobowe oraz problem intensyfikatora sam(3.22) a.Tylko z nami można pogadać o polityce.b.Tylko z nami pięcioma można pogadać o polityce.Warto zauważyć, że w konstrukcji takiej zaimek i liczebnik muszą odnosić się do tejsamej grupy (my = pięciu).Z założenia o powiązaniu właściwości referencyjnych zaimka osobowegoz jego umiejscowieniem we frazie przedimkowej wynika, że jeśli nie zajmowałby onpozycji D� na szczycie konstrukcji liczebnikowo-zaimkowej, zmieniłoby się jejodniesienie.Z takim właśnie zjawiskiem mamy do czynienia we frazach elektywnychtypu pięciu z nas, których referencja jest nieokreślona, mimo iż zawierają zaimekosobowy (z natury rzeczy określony):19(3.23) Tylko z pięcioma z nas można pogadać o polityce.Przykład (3.23) tym różni się od (3.22b), że zaimek i liczebnik nie mają w tymwypadku wspólnej referencji, nie odnoszą się do tej samej grupy ludzi (my `" pięciu).Mowa jest o jakichś pięciu osobach, nie są one dokładnie wyznaczone (nie musinależeć do nich nawet sam mówiący).Fraza przedimkowa, w której znajduje sięliczebnik ma niewątpliwie wartość nieokreśloną.Oto kolejne przykłady:19Szczegółowe omówienie konstrukcji elektywnych można znalezć w pracy Dróżdż-Auszczyk(2007).Elektywne wyrażenia liczebnikowe omawiają natomiast Derwojedowa i Linde-Usiekniewicz(2007) (por.też Rutkowski i Maliszewska (2004) i (2007)).94Zaimki osobowe oraz problem intensyfikatora sam(3.24) a [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

bezglutenowo.pev.pl