Andrzej Mencwel Wiedza o kulturze Cz. I Antropologia kultury

Podstrony

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Braterstwo takie musi być zrównowa-żone przez znaczny stopień indywidualnej wolności.W stosunkach pokrewieństwa autorytet naturalny koncentruje się w osobie ojca.Tam, gdzie istotną podstawą współistnienia jest sąsiedztwo, autorytet ten prze-chodzi na k s i ę c i a zachowując przy tym całe swoje znaczenie.Jego zródłem jestwówczas nie tyle wiek i biologiczne ojcostwo, ile władza i potęga a jego bezpo-średnim wyrazem jest wpływ władcy na poddanych, właściciela ziemskiego najego dzierżawców, zwierzchnika na podwładnego.Natomiast w stosunkachprzyjazni, gdy wynikają one ze wspólnego uprawiania tego samego zawodu lubsztuki, autorytet wyraża się w autorytecie m i s t r z a wobec czeladników,uczniów, adeptów.Autorytetowi w i e k u odpowiada przede wszystkim funkcja s ę d z i e g o wymierzanie s p r a w i e d l i w o ś c i , jako że młodzieńczy zapał, poryw-czość i wszelkiego rodzaju namiętności stają się przyczyną gwałtu, zemstyi waśni.Starzec zaś zachowuje dystans spokojnego obserwatora; nie daje się zwodzićuczuciu życzliwości lub nienawiści do żadnej ze stron, lecz stara się dociec, którastrona zawiniła, czy przyczyna była dość silna, aby sprowokować prawego i spokoj-nego człowieka oraz jaki czyn albo cierpienie może czyjąś nadmierną swawolę uspra-wiedliwić.Autorytet s i ł y musi się przejawiać w walce, potwierdzać w odwadzei dzielności.Dlatego jego doskonałą postacią jest autorytet w o d z a , któremu przy-chodzi zbierać i szykować siły zbrojne, przewodzić wyprawie, czynić wszystko dla jejpowodzenia, usuwać ewentualne przeszkody.Wobec tego, że nie ma niezawodnych reguł pozwalających każdemu podjąć trafnądecyzję, skoro człowiek mądry musi się domyślać, odgadywać, jakie postępowanie bę-dzie w danym przypadku najwłaściwsze, skoro przyszłość jest przed nami ukryta, czę-sto zaś wydaje się grozna i przerażająca to wśród wszystkich umiejętności pierw-szeństwo przypada tej, która pozwala rozpoznać, objaśnić lub pobudzić wolę Niewi-270Ferdinand T�nnies TEORIA WSP�LNOTYdzialnego.Toteż nad wszystkimi innymi góruje autorytet m ą d r o ś c i jako autorytetk a p ł a n a , za którego sprawą zstępuje na ziemię Bóg we własnej osobie; Wiecznyi Nieśmiertelny objawia się i komunikuje z istotami zagrożonymi niebezpieczeństwemi śmiercią.Te różne naczelne funkcje i przymioty wspierają się wzajemnie i uzupełniają.Opi-sane rodzaje autorytetu stosownie do ich potencji można łączyć z każdym nadrzędnymstanowiskiem, które wywodzi się z jedności wspólnoty.Autorytet sędziego, jako pier-wotny, z natury odpowiada pozycji ojca rodziny, autorytet księcia pozycji patriar-chy, wreszcie autorytet kapłana pozycji mistrza.Wszelako ojcu rodziny takżenaczelnikowi klanu (głowie najstarszego spośród spokrewnionych domów), a w sposóbnajbardziej oczywisty wodzowi jeszcze nie podzielonego plemienia (który reprezentujeosobę wspólnego mitycznego przodka) gdy zagrożenie zewnętrzne wymaga podpo-rządkowania się, w naturalny sposób przysługuje również godność księcia.Taz kolei urasta do godności bosko-kapłańskiej, bowiem przodkowie są albo będą bo-gami, w bogach zaś widzi się przodków i po ojcowsku życzliwych przyjaciół.Istniejąbowiem bóstwa domowe, rodowe, plemienne i bóstwa wspólnot narodowych.W sposóbdobitny uobecniają one siłę wspólnoty władne są czynić rzeczy niemożliwe; ichdziałania mają charakter nadprzyrodzony, cudowny.Cześć i hołdy pobożnej pokorywynagradzają pomocą, zapomniane i wzgardzone zsyłają nieszczęścia i plagi.Jakoojcowie sędziowie zarazem, władcy i wodzowie, mistrzowie i nauczyciele bóstwa sąpierwotnymi nosicielami i wzorami autorytetów ludzkich.A i wśród ludzi autorytetksiążęcy nie może obyć się bez sędziowskiego, gdyż wspólna walka wymaga tego, abymocą wiążącej decyzji położony był kres wewnętrznym zatargom.Rzeczą kapłanazaś jest taką decyzję uświęcić, uczynić niepodważalną, jako że prawo i jego wyrokipochodzą od bogów.[.]Ludzie żyjący we wspólnocie należą wz a j e mn i e do siebie i czerpią ko-rzyści oraz posiadają i użytkują w s p ó l n e d o b r a [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

bezglutenowo.pev.pl