Steiner Rudolf Sedno kwestii spolecznej (2)

Podstrony

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Życie współczesne wymową swych faktów domaga się, aby siły rozwojowe nowożytnej ludzkości, prące ku rozczłonowaniu organizmu społecznego, stały się świadomą wolą społeczną.III.KAPITALIZM I IDEE SPOŁECZNE.(Kapitał i praca ludzka).Niepodobna wyrobić sobie właściwego sądu o tem, co należy przedsięwziąć w życiu zbiorowem wobec alarmujących nas wydarzeń, o ile brak nam woli oparcia tego sądu na wniknięciu w podstawowe siły organizmu społecznego.Usiłowaliśmy uczynić to w poprzednich rozdziałach niniejszej pracy.Opierając się na poglądzie, zdobytym w wąskim kręgu obserwacyj, niepodobna znaleźć już dziś środków do owocnego działania.Wszystko to, co ujawnia ruch społeczny, dowodzi, że zaburzenia dotknęły podstaw tego organizmu, a bynajmniej nie tylko jego powierzchni.To też koniecznem jest zdobycie takich poglądów, któreby również docierały do podstaw.Gdy mowa dziś o kapitale i kapitaliźmie, dotyka się tego, co proletarjat współczesny uważa za przyczynę swego pognębienia.Do owocnego poglądu na sposób, w jaki kapitał działa dodatnio, czy też hamująco w procesach organizmu społecznego, dojść będziemy mogli dopiero wówczas, gdy uwzględnimy, jak indywidualne zdolności ludzkie, system prawny oraz siły gospodarcze tworzą i zużywają kapitał.Gdy zaś mowa o pracy ludzkiej, ma się na myśli to, co, łącznie z podłożem naturalnem życia gospodarczego tudzież z kapitałem, tworzy wartości gospodarcze oraz zapomocą czego robotnik uświadamia sobie swe położenie społeczne.Pogląd na to, jakie miejsce należy się pracy w organizmie społecznym, aby poczucie ludzkiej godności u robotnika było szanowane, wyłonić się może jedynie pod warunkiem, że weźmiemy pod uwagę stosunek, w jakim znajduje się praca człowieka; po pierwsze, do rozwoju zdolności indywidualnych, po wtóre zaś – do poczucia prawnego.Całkiem słusznie stawiamy pytanie: co jest dziś najbardziej palące do zrobienia, aby zaspokoić żądania ruchu społecznego, ale i tych najpilniejszych zadań nie potrafimy wypełnić owocnie, jeżeli nie będziemy wiedzieli, w jakim stosunku to, co ma być wykonane, znajdować się winno do podstaw zdrowego organizmu społecznego.Wiedząc zaś to, potrafimy dostrzec zadania, które wypływają z rzeczywistości, na każdem stanowisku, na jakiem zostaliśmy postawieni, lub które zdołaliśmy zająć.Zdobyciu poglądu tego rodzaju, o jakim tu mowa, przeciwstawia się, wprowadzając w błąd myśl nieuprzedzoną, to, co w ciągu długiego czasu przeszło z woli ludzkiej do urządzeń społecznych.Ludzie zżyli się do tego stopnia z temi urządzeniami, że na ich podstawie wyrabiają sobie pogląd na to, co w nich zachować, a co zmienić należy.Myśl naszą, dostosowujemy do tych faktów, gdy tymczasem ona przecież właśnie winna je opanować.Dziś jednak już koniecznie musimy zrozumieć, że niepodobna w inny sposób zdobyć poglądu, któryby dorósł do rzeczywistości, jak przez powrót do pra-myśli (Urgedanken), stanowiących podstawę wszelkich urządzeń społecznych.Jeżeli nam brak właściwych źródeł, skąd do organizmu społecznego stale przypływałyby siły, wytryskujące z tych twórczych idej, to urządzenia społeczne przybierają formy, które nie sprzyjają rozwojowi życia, lecz przeciwnie hamują to życie.Ale te idee społeczne żyją stale w impulsach instynktownych człowieka w stanie mniej lub więcej podświadomym, nawet wówczas, gdy nasze zupełnie świadome myśli błądzą i stwarzają, lub już stworzyły fakty, będące zaporami dla życia.I właśnie te pra-myśli, które przejawiają się w sposób chaotyczny w stosunku do świata faktów, hamujących życie, są tem, co w sposób jawny lub zamaskowany dochodzi do głosu w zaburzeniach rewolucyjnych organizmu społecznego.Te wstrząsy dadzą się uniknąć jedynie wtedy, gdy organizm społeczny ukształtuje się tak, że będzie zawsze zdolny do stwierdzenia, gdyby gdziekolwiek zachodziły odchylenia od urządzeń wskazanych przez owe pra-myśli, i gdy jednocześnie posiadać będzie możliwość przeciwdziałania tym odchyleniom, zanim nie staną się fatalną mocą.W naszych czasach odchylenia od wymagań owych zasadniczych idej społecznych w szerokim zakresie życia ludzkiego osiągnęły poważne rozmiary.A życie impulsów, zrodzonych przez te idee, ujawnia się w duszy ludzkiej w formie krytyki pełnych wymowy faktów, zachodzących w organizmie społecznym w ostatnich stuleciach.Niezbędną jest przeto dobra wola, by powrócić w sposób zdecydowany do tych społecznych pra-myśli oraz zrozumieć, jak dziś właśnie szkodliwe jest pomijanie ich w życiu ludzkiem, jako “niepraktycznych” ogólników.Życie i postulaty proletarjatu są żywą krytyką tego, co w ostatnich czasach uczyniono z organizmu społecznego.Zadaniem tedy naszych czasów jest przeciwdziałanie jednostronnej krytyce przez to, że w społecznej pra-myśli odnajdziemy kierunek, w którym mamy świadomie zwracać fakty.Minął już bowiem ten okres, kiedy ludzkości starczyć mogło to, co dotąd osiągała przy pomocy kierownictwa instynktownego.Jednym z kardynalnych zagadnień wyłaniających się ze współczesnej krytyki jest to, w jaki sposób byłoby możliwe usunięcie wyzysku proletarjatu przez kapitał prywatny.Posiadacz lub zarządzający kapitałem ma możność użycia pracy fizycznej robotnika by służyła temu, co zamyśla produkować.W stosunkach społecznych, powstających ze współdziałania kapitału i pracy ludzkiej, rozróżniać należy trzy ogniwa: działalność przedsiębiorcy, która opierać się winna na podłożu zdolności indywidualnych jednostki, lub ich zespołów; stosunek przedsiębiorcy do robotnika, który koniecznie powinien być stosunkiem prawnym; wreszcie samo wytwarzanie dóbr, które w obrocie gospodarczym uzyskują wartość towarów.Działalność przedsiębiorcy w organizmie społecznym może odbywać się w zdrowy sposób jedynie wówczas, gdy w życiu tego organizmu czynne są siły, które pozwalają uzdolnieniom indywidualnym przejawiać się w możliwie najpełniejszy sposób [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

bezglutenowo.pev.pl