Victor Hugo Nedznicy t.1

Podstrony

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Od strony południowej obrzeżają podwórze zabudowania gospodarcze.Część bramy północnej, strzaskanej przez Francuzów, zwisa zaczepiona o mur.Są to przybite do dwóch poprzeczek cztery deski, na których widać szramy po ataku.Wyłamana przez Francuzów brama północna, której skrzydło, zwisające przy murze, zastąpiono nowym, otwiera się na dziedziniec; brama ta jest wycięta w murze, kamiennym u dołu, ceglanym od góry, który zamyka podwórze od północy.Są to właściwie zwykłe, fornalskie wrota, jakie spotyka się we wszystkich gospodarstwach, dwa szerokie skrzydła z chropowatych desek; za nimi - łąki.O te wrota toczyła się zaciekła walka.Przez długi czas na dylu bramy można było zobaczyć najróżnorodniejsze odciski zakrwawionych rąk.Tam właśnie zginął Bauduin.Furia walki trwa jeszcze na tym dziedzińcu; widoczna jest tam groza, zastygł zamęt bitewny; wszystko wciąż tu żyje i umiera; to było wczoraj.Mury są w agonii, sypią się kamienie, szczeliny jęczą, wyrwy są ranami, pochylone i drżące drzewa chcą, zda się, uciekać.W roku 1815 dziedziniec ten był gęściej zabudowany niż dziś.Różne budynki, które zburzono od tej pory, tworzyły występy, załamania i narożniki.Tu zabarykadowali się Anglicy, tam wtargnęli Francuzi, lecz nie zdołali się utrzymać.Obok kapliczki wznosi się skrzydło pałacu - jedyne szczątki zamku Hougomont - rozwalone, rzekłbyś: wypatroszone.Zamek służył za bastion obronny, kapliczka zaś - za blokhauz.Wyrzynano się tutaj.Ostrzeliwani zewsząd, zza murów, ze strychów, z piwnic, ze wszystkich okien, z każdego otworu, z każdej szczeliny w kamieniach, Francuzi nanieśli faszyny i podpalili mury i ludzi.Na strzelaninę odpowiedział pożar.Poprzez okna, opatrzone żelazną kratą, widać w na wpół zburzonym skrzydle pałacu rozbite i zawalone gruzem komnaty ceglanej części budynku; w tych komnatach ukryta była gwardia angielska.Spirala schodów, spękana od dołu do góry, wygląda jak wnętrze stłuczonej muszli.Schody mają dwa piętra; oblegani na tych schodach Anglicy zgrupowali się na wyższych stopniach i zerwali niższe.To są te płyty z szarego kamienia, które dziś tworzą w pokrzywach rodzaj pagórka.Jakieś dziesięć stopni trzyma się jeszcze muru; na pierwszym wyryty jest trójząb.Te niedostępne stopnie tkwią mocno na swych miejscach; reszta klatki schodowej przypomina bezzębną szczękę.Obok stoją dwa wiekowe drzewa; jedno jest obumarłe, drugie, choć okaleczone od dołu, pokrywa się w kwietniu zielenią.Od 1815 roku drzewo to puszcza swe pędy na klatkę schodową.W kaplicy mordowano się wzajemnie.Jej wnętrze, w którym znów zapanował spokój, robi niezwykłe wrażenie.Od czasu rzezi nie odprawiano tu mszy.Ołtarz jednak pozostał, zwykły, drewniany ołtarz, wsparty o mur z surowego kamienia.Cztery ściany bielone wapnem, drzwi naprzeciw ołtarza, dwa sklepione okienka, nad drzwiami wielki drewniany krucyfiks, nad krucyfiksem kwadratowe okienko zatkane wiązką siana, w kącie, na ziemi stara rama z potłuczonym szkłem - tak wygląda ta kaplica.Przy ołtarzu przybita jest drewniana figura św.Anny z XV w.; pocisk zniósł główkę Dzieciątka.Francuzi opanowali na krótki czas kaplicę i, zmuszeni do ustąpienia, podpalili ją.Płomienie ogarnęły stare mury; kaplica stała się jednym paleniskiem; spłonęły drzwi, spłonęła podłoga, drewniany Chrystus nie spłonął.Ogień wyżarł mu nogi, z których pozostały sczerniałe kikuty, i zatrzymał się.“Cud" - powiadają okoliczni wieśniacy.Dzieciątko Jezus z odciętą główką mniej miało szczęścia niż Chrystus.Ściany pokryte są napisami.Przy nogach Chrystusa odczytujemy nazwisko: Henquinez; dalej inne: Conde de Rio Mdior.Marques y Marquesa de Almagro (Rabana).Są również nazwiska francuskie zaopatrzone w wykrzykniki - oznaki gniewu.Ściany pobielono w 1849 roku.Tutaj znieważały się narody.To właśnie przy drzwiach tej kaplicy znaleziono trupa trzymającego topór w zaciśniętej dłoni.Były to zwłoki podporucznika Legros.Wychodząc z kaplicy, po lewej ręce mamy studnię.Dwie są studnie na tym podwórzu.Pytacie, czemu przy jednej z nich nie ma ani wiadra, ani korby? Nie ma, bo nikt nie czerpie z niej wody.A czemu nikt nie czerpie z niej wody? Bo studnia pełna jest szkieletów.Ten, kto ostatni ciągnął z niej wodę, nazywał się Wilhelm van Kylsom.Był to wieśniak, zamieszkały w Hougomont, gdzie był ogrodnikiem [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

bezglutenowo.pev.pl